Xalbador Garmendia, Garcia Marquez euskarara ekarri zuen anoetarra
Xalbador Garmendia itzultzailea eta zuzentzailea 1932an jaio zen Zaldibian, baina, duela 37 urtetik Anoetan bizi izan da. Teologia ikasketak burutu zituen Unibertsitatean. Maulen ere urte askoan bizi izan zen, eta bertan ikasleak zaintzen zituen bitartean «asko irakurri» zuela dio, bereziki «obra zaharrak» zituen gustuko. Zeruko Argia aldizkarian zuzentzaile lanetan aritu zen eta Egin egunkariko sortzaileetako bat ere izan zen. 1964an idatzitako Historia triste bat antzerki lanarekin Ondarroako Lore Jokoetako lehen saria eskuratu zuen. Antzerkigintzan mugarri izan zen lan hura. 60ko hamarkadan hainbat itzulpen egiten ere hasi zen, baina, ezagunena 1982an duela gutxi hil den Gabriel Garcia Marquez idazlearen Cronica de una muerte anunciada (Heriotza iragarritako baten kronika) euskaratu zuen. Hala ere, guztiaren gainetik bere burua «euskaltzale» bezala definitzen du.
